تنوع در قطعات چیلر و ناشناخته بودن لوازم چیلر برای افراد، آنها را در خرید لوازم چیلر با مشکل روبرو می‌کند. در ابتدا باید دانست که چیلر تراکمی یکی از متداول‌ترین دستگاه‌ها در صنعت برودتی و تهویه مطبوع است. این دستگاه با استفاده از تغییر فشار و دما بر روی گاز خنک کننده، آب خنکی ایجاد می‌کند. آب سرد شده توسط چیلر در سیستم‌های صنعتی برای خنک کاری دستگاه‌ها، در سردخانه‌ها برای ایجاد سرمایش کافی و در تهویه مطبوع برای ایجاد هوای خنک استفاده می‌شود. خرید قطعات چیلر یکی از مهمترین دغدغه‌های سازندگان چیلر تهویه و چیلر صنعتی است. در این مطلب انواع قطعات چیلر را معرفی خواهیم کرد. در نهایت نیز به نگهداری صحیح از چیلر خواهیم پرداخت.
قطعات‌چیلر، چهار جزء اصلی دارند. این چهار قطعه شامل، کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و شیر انبساط است. البته در کنار این قطعات‌چیلر، قطعات دیگری نیز وجود دارد که به این اجزا کمک می‌کنند. همچنین تابلو برق نیز یکی از اجزای مهم در چیلر تراکمی است.
کمپرسور چیست و در قطعات چیلر تراکمی چه کاربردی دارد؟
از بین قطعات چیلر تراکمی، کمپرسور مهمترین قطعه است. در هنگام خرید قطعات چیلر، این قطعه را بیشتر از همه باید مورد توجه قرار دهید. این قطعه تغییر فشار گاز سرد کننده را به عهده داشته گاز مبرد را بین کندانسور و اواپراتور جا به جا می‌کند. انواع کمپرسور با اندازه‌ها و ظرفیت‌های مختلف با برندها و تکنولوژی متفاوت را می‌توانید در بازار پیدا کنید. اگر قصد خرید لوازم چیلر تراکمی را دارید با ما همراه باشید تا با مهمترین قطعه در یک چیلر تراکمی بیشتر آشنا شوید.
انواع کمپرسور از نظر تکنولوژی عملکرد
چهار نوع کمپرسور برای استفاده در چیلر تراکمی وجود دارد. اگر برای خرید قطعات چیلر به فروشگاه‌های داخل ایران مراجعه کنید نیز می‌توانید هر چهار نوع را پیدا کنید. کمپرسور رفت و برگشتی ((reciprocating که به کمپرسور پیستونی نیز مشهور است معروفترین نوع کمپرسور است.
کمپرسور حلزونی یا اسکرال (Scroll)، کمپرسور مارپیچی یا اسکرو (Screw) و در نهایت، کمپرسور گریز از مرکز یا سانتریفیوژ (Centrifugal) سه نوع کمپرسور دیگری است که در چیلرهای تراکمی استفاده می‌شوند.
قطعات چیلر: کمپرسور رفت و برگشتی (reciprocating)
اولین کمپرسورهایی که در تولید چیلر تراکمی استفاده شد، کمپرسور پیستونی بود. این کمپرسور البته در سال‌های بین قرن نوزدهم و بیستم تغییرات زیادی داشته است. اما همچنان این کمپرسور در سیستم‌های برودتی کاربرد زیادی دارد.
اگر در یک سیستم برودتی، فشار بالایی داشته باشیم و در کنار آن دبی کم باشد، در هنگام انتخاب و خرید قطعات چیلر، کمپرسور پیستونی به دلیل کاربرد بهتر، انتخاب بهتری خواهد بود. کمپرسور رفت و برگشتی در دبی تا دو هزار متر مکعب بر ساعت و همچنین در فشارهایی که حتی تا شش هزار بار باشد، عملکرد خوبی دارد. در واقع می‌توان گفت که اگر نسبت تراکم به بیشتر از 1.5 برسد، کمپرسورهای رفت و برگشتی راندمان بهتری نسبت به سایر کمپرسورها خواهد داشت.
در این کمپرسور، گاز خنک کننده وارد یک سیلندر شده و براساس فشاری که پیستون با حرکت رفت و برگشتی خود در سیلندر ایجاد می‌کند، گاز مبرد تغییر حجم پیدا خواهد کرد. در نهایت باید گفت که قیمت این کمپرسور نسبت به سایر کمپرسورها کمتر بوده و هزینه تعمیرات آن نیز در بیشتر مواقع کمتر از دیگر کمپرسورها است.
کمپرسور حلزونی یا اسکرال (Scroll)
کمپرسورهای حلزونی بیشتر برای استفاده در چیلرهای تراکمی با ظرفیت کم استفاده می‌شوند. این نوع از کمپرسور را نیز می‌توان هم در چیلرهای تراکمی که از کندانسور آبی استفاده می‌کنند و یا در چیلرهای تراکمی با کندانسور هوایی ، به کار برد. در کمپرسور اسکرال یا مارپیچی، دو مارپیچ قرار داده شده است. حرکت مارپیچ‌ها باعث فشرده شدن گاز خنک کننده می‌شود.
یکی از مارپیچ‌ها ثابت بوده و مارپیچ دیگر، بر خلاف جهت مارپیچ ثابت حرکت کرده و گاز مبرد فشرده می‌شود. گاز مبرد داخل حلزونی ثابت وارده شده و بین دو مارپیچ فشرده می‌شود و سپس به یک حالت یکنواخت از کمپرسور اسکرال خارج می‌شود.
باید گفت که در خرید قطعات چیلر باید دقت کنید و بر اساس طراحی انجام شده قطعات را خریداری کنید. مثلا کمپرسورهای اسکرال بعنوان یکی از لوازم چیلر در ظرفیت‌های پایین قابل استفاده بوده و فقط در ظرفیت‌های پایین تولید می‌شوند. همچنین این نوع کمپرسور راندمان کمتری نسبت به کمپرسورهای اسکرو و سانتریفیوژ دارد.
البته دلایل و مزایایی برای استفاده از این کمپرسور در چیلرهای تراکمی کوچک وجود دارد. طراحی این کمپرسور تقریبا ساده بوده و اصولا ابعاد کوچکتری دارند. صدایی که توسط این کمپرسورها ایجاد می‌شود نسبت به کمپرسورهای پیستونی کمتر است. همچنین اصولا عمر چیلرهای تراکمی که از کمپرسور اسکرال استفاده می‌کنند، به دلیل وجود نداشتن برخی اتصالات معلق، بیشتر است.
با توجه به اینکه تراکم گاز مبرد در کمپرسور اسکرال به صورت پیوسته و یکنواحت است، مصرف انرژی این نوع کمپرسور کمتر است. کمپرسورها اصولا در زمان راه اندازی جریان برق بیشتری را نیاز دارند. جریان برقی که کمپرسور اسکرال در لحظه استارت نیاز دارد، کمتر از دیگر انواع کمپرسور است.
کمپرسور مارپیچی یا اسکرو
کمپرسورهای اسکرو به دلیل امکان تغییر در ظرفیت، شهرت زیادی دارند. در زمان خرید قطعات چیلر اگر قصد خرید کمپرسور را نیز داشته باشید، این کمپرسور توسط بسیاری از کارشناسان به شما پیشنهاد خواهد شد. در این نوع از کمپرسور یک شیر لغزشی استفاده شده است که وظیفه تغییر ظرفیت را بر عهده دارد. گاز خنک کننده بعننوان ییکی از لوازم چیلر در کمپسور اسکرو بین دو روتور حلزون شکل وارد می‌شود.
روتوری که گوشواره دارد را روتور نری می‌نامند. روتور دوم مقعر شکل است و به روتور مادگی معروف است. تراکم گاز مبرد توسط حرکت این دو روتور انجام می‌شود. البته این دو روتور با هم تماس مکانیکی نخواهند داشت.
زمانی که قرار است کمپرسور گاز مبرد را متراکم کند، گوشواره روتور نری در قسمت فرو رفته روتور مادگی وارد می‌شود و این فضا را تقریبا پر می‌کند. فشاری که به گاز موجود در بین دو روتور وارد می‌شود، گاز را متراکم خواهد کرد. گاز متراکم شده برای رهایی از فشار ایجاد شده به سمت لوله دهش حرکت خواهد کرد. ظرفیت و مقدار تراکمی که در گاز خنک کننده ایجاد می‌شود، به طول روتورها و زاویه قرار گرفتن حلزونی ارتباط مستقیم دارد.
کمپرسور اسکرو مزیت‌هایی دارد که استفاده از آن را برای چیلرهای تراکمی متداول کرده است. کم صدا بودن این کمپرسورها بعنوان اصلی ترین لوازم چیلر یکی از این مزایا شناخته می‌شود. همچنین عمر مفید این نوع کمپرسور زیاد بوده و همچنین نیاز به روانکاری با روغن بعنوان یکی از لوازم چیلر ندارند. اما امکان کنترل و تغییر ظرفیت چیلر تراکمی در بازه‌ای بین سی تا صد در صدر ظرفیت مهمترین خصوصیت این کمپرسورها است.
کمپرسور سانتریفیوژ (Centrifugal)
همانطور که از اسم این نوع کمپرسور مشخص است، ایجاد تراکم در گاز خنک کننده با استفاده از خاصیت گریز از مرکز ایجاد می‌شود. در کمپرسور سانتریفیوژ، درایو فرکانس متغیر یکی از لوازم چیلر است که باعث می‌شود تا بازدهی به حداکثر ممکنه رسیده و همچنین سیستم خنک کننده به صورت پایدار عمل کند. در این کمپرسور اجزایی که حرکت مداوم دارند نسبت به سایر کمپرسورها کمتر است، در نتیجه مصرف انرژی در کمپرسور سانتریفیوژ با فاصله زیادی نسبت به سایر رقبایش کمتر است.
همچنین اصولا هزینه‌های نگهداری و یا تعمیرات چیلرهای تراکمی که از کمپرسور سانتریفیوژ استفاده می‌کنند، نسبت به چیلر تراکمی با ظرفیت مشابه که از سایر کمپرسورها استفاده می‌کنند، کمتر است. البته اگر قصد خرید قطعات چیلر و کمپرسور سانتریفیوژ را دارید، باید یادآوری کرد که از این نوع کمپرسور اصولا برای ظرفیت‌های پایین استفاده نمی‌شود. در این کمپرسور همچنین به روغن برای روانکاری نیازی نیست. در این کمپرسور می‌توان ظرفیت را به صورت پیوسته کنترل و تنظیم کرد که این خصوصیت در کنار سایر ویژگی‌ها راندمان بالایی برای چیلر تراکمی سانتریفیوژ به همراه دارد. البته فراموش نکنید که قیمت این کمپرسور نسبت به سایر کمپرسورها بیشتر است.
اواپراتور چیست و در قطعات چیلر تراکمی چه کاربردی بر عهده دارد؟
اواپراتور یکی دیگر از قطعات چیلر تراکمی است. خرید قطعات چیلر همیشه به آسانی نیست و ممکن است نیاز باشد تا شما ثبت سفارشی برای ساخت یک قطعه انجام دهید. اواپراتور که یکی از مهممترین لوازمم چیلر است در برخی از موارد از همین نوع بوده و در زمان خرید ممکن است اواپراتور مورد نیاز شما در بازار به صورت آماده وجود نداشته باشد. این قطعه اهمیت زیادی در عملکرد سیستم خنک کننده چیلر دارد. اواپراتور در واقع یک نوع مبدل حرارتی است. اواپراتور وظیفه دارد تا گرمای آب را جذب کرده و آب سرد مورد انتظار از چیلر تراکمی را آماده مصرف کند.
در این دستگاه، گاز خنک کننده از مجاورت آب استفاده شده‌ای که گرم شده است عبور داده می‌شود و حرارت از آب به گاز خنک کننده‌ای که برای تبخیر نیاز به گرما دارد منتقل می‌شود. این تبادل حرارت باعث می‌شود تا آب به دمای حدودا هفت درجه سانتی گراد برسد. پس از اینکه آب سرد شده و گاز مبرد تبخیر و به حالت گازی خود برمی‌گردد، گاز گرم و حجیم شده به داخل کمپرسور وارد می‌شود تا دوباره مراحل متراکم شدن را طی کند.
در هنگام خرید قطعات چیلر و اواپراتور دقت کنید که اصولا سطوح اواپراتور از جنس مس ساخته می‌شوند تا تبادل حرارت بین گاز خنک کننده و آب چیلر تراکمی به خوبی انجام شود. اما مواردی نیز در موارد خاص وجود دارد که برای جلوگیری از احتمال خوردگی لوله‌ها، از جنس دیگری برای ساخت سطوح اواپراتور استفاده می‌شود.
انواع اواپراتور در چیلر تراکمی
در هنگام خرید قطعات چیلر باید بدانید که پنج نوع اواپراتور برای استفاده در چیلرهای تراکمی ساخته می‌شود. اواپراتور پوسته و کویل، اواپراتور پوسته و لوله، اواپراتور صفحه ای، اواپراتور سیلابی و اواپراتور انبساط مستقیم این پنج نوع اواپراتور هستند که آنها را توضیح خواهیم داد.
اواپراتور انبساط مستقیم
اگر برای خرید قطعات چیلر کوچکی به فروشگاه‌ها مراجعه کنید، احتمال دارد این اواپراتور به شما معرفی شود. در چیلرهای تراکمی کوچک که ظرفیت کمی دارند در بعضی مواقع از اواپراتور انبساط مستقیم استفاده می‌شود. در این اواپراتور گاز خنک کننده فقط در حالت سوپرهیت خارج می‌شود. آبی که گرم شده است، پس از ورود به اواپراتور انبساط مستقیم، در بیرون لوله‌هایی که گاز مبرد در آنها جریان دارد حرکت داده می‌شود. آب در این شیوه با لوله‌های سرد انتقال حرارت انجام داده و خنک می‌شود.
نقطه ضعف این نوع اواپراتور در زمانی است که شما نیاز دارید تا اواپراتور را از رسوب و سایر آلودگی‌ها پاک کنید. امکان رفع آلودگی به شیوه‌های مکانیکی در این اواپراتور وجود نداشته و فقط پاک سازی را باید با مواد شیمیایی انجام دهید. پس هنگام خرید لوازم چیلر به تمامی جوانب یک قطعه قبل از خرید دقت کنید.
اواپراتور سیلابی
برخلاف اواپراتور انبساط مستقیم که برای چیلر تراکمی کوچک استفاده می‌شود، اگر برای خرید قطعات چیلر بزرگی اقدام کنید، ممکن است که اواپراتور سیلابی به شما پیشنهاد شود. اصولا از اواپراتور سیلابی برای سیستم‌های برودتی و چیلر تراکمی بزرگ استفاده می‌شود.
در این روش، آب گرم شده در داخل لوله‌هایی جریان دارد و گاز خنک کننده از پایین به اواپراتور سیلابی وارد شده و در معرض تماس با لوله‌ها قرار می‌گیرد. لوله‌ها در این نوع اواپراتور سرد شده و بیشترین تبادل حرارت در این روش انجام خواهد شد.
در هنگام انتخاب یا خرید لوازم چیلر به یاد داشته باشید که احتمال آلودگی آب در اواپراتور سیلابی به دلیل قرار داشتن آب در لوله‌ها بسیار کم است. پاک سازی و رفع گرفتگی یا حذف رسوبات در این اواپراتور به سهولت امکان پذیر بوده و توسط روش‌های مکانیکی قابل اجرا بوده و اصولا نیازی به استفاده از مواد شیمیایی برای پاک سازی لوله‌ها نیست.
البته مصرف گاز خنک کننده در این نوع اواپراتور زیاد است و در نتیجه میزان گاز مبرد چیلر تراکمی باید به صورت منظم در دوره‌های کوتاه مدتی بازبینی شود تا در صورت نیاز، شارژ دوباره گاز خنک کننده انجام شود.
اواپراتور صفحه‌ای
اواپراتور صفحه‌ای راندمان مناسبی برای خنک کردن آب چیلر تراکمی دارد. در این نوع اواپراتور صفحاتی وجود دارد که بین این صفحه‌ها فضای خالی ایجاد شده شده است. این صفحه‌ها به روی همدیگر با فاصله قرار می‌گیرند. آب و گاز خنک کننده یک در میان در فضاهای خالی بین صفحه‌ها جریان پیدا می‌کنند.
جریان گاز خنک کننده و آبی که قرار است خنک شود در خلاف جهت یکدیگر است. با استفاده از این روش گرما از صفحه‌ای که بین گاز خنک کننده و آب گرم شده وجود دارد منتقل شده و آب دمای خود را به گاز مبرد داده و خنک می‌شود.
اواپراتورهای صفحه‌ای نسبت به اواپراتورهای پوسته لوله که در ادامه توضیح خواهیم داد، راندمان بهتری دارند و با استفاده از اواپراتور کوچکتری از نوع صفحه‌ای، حجم آب بیشتری را می‌توان خنک کرد. در بیشتر مواقع صفحه‌ها به دلیل ارتباط مداوم با آب و گاز مبرد از جنس استیل ضد زنگ ساخته می‌شوند.
همانطور که مشاهده می‌کنید، اواپراتورها تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و هرکدام معایب و مزایای خاصی دارند. در نتیجه زمانی که برای خرید قطعات چیلر قصد دارید اقدام کنید حتما از کارشناسان این دستگاه مشاوره دریافت کنید.
اواپراتور پوسته و لوله
این اواپراتور یک مخزن به شکل استوانه است که لوله‌های مسی فراوانی در آن وجود دارد. لوله‌های مسی در واقع مسیر عبور گاز خنک کننده هستند. در اطراف لوله‌هایی که در مخزن قرار دارند، آب جریان دارد. گاز خنک کننده از طریق لوله مسی، حرارتی که برای افزایش حجم نیاز دارد را از آب به صورت غیر مستقیم جذب کرده و در نتیجه آب خنک می‌شود. بیشتر چیلرهای تراکمی به عنوان اواپراتور از اواپراتور پوسته و لوله استفاده می‌کنند. در داخل محفظه این اواپراتور که پوسته نامیده می‌شود، صفحاتی به نام بافل قرار دارد. این صفحات جریان آب را از حالت منظم خارج کرده و با حرکت نامنظم آب در بین لوله‌های مسی، میزان انتقال حرارت به بیشترین حد ممکنه می‌رسد.
این نوع اواپراتور در مقابل گرمای شدید و همچنین فشار بالا مقاومتی خوبی داشته و در کنار آن، هزینه ساخت و استفاده از این اواپراتور نسبت به سایر اواپراتورها کمتر خواهد بود. کارشناسان در بسیاری از موارد در زمان ساخت یا خرید قطعات چیلری که استفاده عادی دارد، این اواپراتور را پیشنهاد می‌دهند.
اواپراتور پوسته و کویل
اواپراتورهای پوسته و کویل، برای چیلرهای تراکمی کوچک استفاده بیشتری دارند. شیوه کارکرد این نوع اواپراتور چیزی بین اواپراتور انبساط مستقیم و پوسته و لوله است.
تفاوت اواپراتورها و کندانسورها
در قسمت بعدی از این مطلب که به راهنمایی در انتخاب و خرید لوازم چیلر می‌پردازد، به معرفی کندانسور در چیلر تراکمی خواهیم پرداخت. اما از آنجایی که ممکن است عملکرد اواپراتور و کندانسور با یکدیگر شما را دچار اشتباه کند. این سردرگمی ممکن است در زمان خرید قطعات چیلر شما را دچار اشتباه کرده و قطعه اشتباهی را خریداری کنید. در نتیجه توضیح کوتاهی در خصوص تفاوت این دو قطعه اصلی در چیلر تراکمی خواهیم داد.
این دو قطعه تقریبا عکس یکدیگر کار می‌کنند. یعنی در اواپراتور، شما با استفاده از گاز متراکم شده، دمای آبی که می‌خواهید سرد شود را جذب کرده و در نهایت گاز داغ شده به کمپرسور منتقل می‌شود. اما در کندانسور گاز با حرارتی بالا و با حجم زیاد وارد می‌شود. کندانسور از طریق قرار دادن گاز در معرض هوا یا آب خنک، دمای گاز را کاهش داده و آن را دوباره برای مصرف توسط اواپراتور به شیر انبساط منتقل می‌کند.
کندانسور چیست و در قطعات چیلر تراکمی چه کاربردی بر عهده دارد؟
اگر قصد خرید قطعات چیلر را داشته باشید، کندانسور یکی دیگر از قطعات اصلی در یک چیلر تراکمی است. این قطعه پس از کمپرسور و قبل از شیر انبساط قرار می‌گیرد. همانطور که در قسمت قبل گفته شد، کندانسور گاز خنک کننده‌ای که دمای زیادی دارد را دریافت می‌کند. سپس گاز را خنک کرده و تبدیل به مایع می‌کند.
انواع کندانسور در چیلر تراکمی
کندانسورها بر اساس ماده‌ای که برای خنک کردن گاز مبرد استفاده می‌کنند، دسته بندی می‌شوند. شما در زمان مراجعه برای خرید قطعات چیلر با دو نوع کندانسور برای استفاده در چیلرهای تراکمی روبرو می‌شوید، کندانسور هوا خنک و کندانسور آب خنک در لیست لوازم چیلر جایگاه مهمی دارند.
کندانسور آب خنک
در زمان خرید لوازم چیلر دقت کنید که کندانسور آب خنک را کندانسور آبی نیز می‌گویند. در این نوع از کندانسور برای خنک کردن گاز مبردی که داغ شده است از آب استفاده می‌شود. توجه کنید که این سیکل آبی از سیکل آب سرد چیلر تراکمی مجزا است. آب خنک مورد استفاده در کندانسور آب خنکی است که توسط برج‌های خنک کننده آب، آماده مصرف کندانسور چیلر می‌شوند.
در واقع در کندانسور آبی، گرمایی که توسط گاز مبرد در اواپراتور از آب چیلر تراکمی جذب شده است، به یک سیکل آبی دیگر منتقل شده و در محیط بیرونی دفع می‌شود. قابل ذکر است که دمای آبی که در چیلر تراکمی سرد شده است با دمای آبی که در کندانسور استفاده می‌شود فاصله زیادی دارد.
در محفظه یا اصطلاحا پوسته کندانسور لوله‌هایی برای جریان آب وجود دارد. این لوله‌ها به شکل‌های مختلفی قرار دارند. مثلا ممکن است برای بالا بردن راندمان و کوچکتر کردن اندازه کندانسور از لوله‌های U شکل استفاده شود تا با گردش آب بیشتر در فضای کمتر، گاز مبرد توسط کندانسور آبی، خنک شود.
با این تبادل حرارت، گاز حرارت خود را از دست داده و به حالت مایع تغییر می‌کند. آبی که در کندانسور جریان دارد، پس از جذب گرما به برج خنک کننده منتقل شده و گرمای خود را به هوای آزاد منتقل می‌کند.
خرید قطعات چیلر یک کار تخصصی است و شما در زمان خرید لوازم چیلر با قطعات بسیاری روبرو خواهید شد. در خصوص کندانسور آبی باید گفت که این کندانسور به دو روش ساخته می‌شود. کندانسور آبی پوسته و لوله و کندانسور آبی حرارتی صفحه‌ای دو نوع کندانسور آبی هستند که در چیلر تراکمی استفاده می‌شوند.
1- کندانسور آبی مدل پوسته و لوله
روش کار این نوع کندانسور آبی شبیه به اواپراتور پوسته و لوله است. درون پوسته کندانسور لوله‌هایی تعبیه می‌شوند تا گاز مبرد داغ و آب خنک از طریق بدنه لوله‌ها با هم ارتباط غیرمستقیم داشته باشند و تبادل حرارتی انجام دهند. مشخص است که هرچقدر تعداد لوله‌های استفاده شده در این مبدل بیشتر باشد، راندمان عملکرد بهتری نیز خواهد داشت.
تمایل به استفاده از این نوع کندانسور آبی زیاد است. دلیل این تمایل در نگهداری آسان، راندمان مناسب و شیوه ساخت آسان آنها است. کارشناسان در زمان خرید لوازم چیلر اصولا این نوع کندانسور آبی را برای چیلرهای با کاربرد معمولی پیشنهاد می‌کنند.
2- کندانسور آبی مدل صفحه‌ای
کندانسور آبی صفحه‌ای از صفحاتی تشکیل شده است که مسیری را برای عبور گاز مبرد گرم شده و آب سرد از کنار یکدیگر بدون ارتباط مستقیم با هم ایجاد می‌کند. همانند اواپراتور صفحه‌ای در کندانسور آبی صفحه‌ای نیز بین صفحات فضایی خالی وجود دارد. اما این بار آب خنک گرمای گاز مبرد داغ شده در اواپراتور و کمپرسور را جذب خواهد کرد. در کندانسور صفحه‌ای، بیشتر بودن صفحات باعث خواهد شد تا تبادل حرارت بهتر انجام شود.
قطعات چیلر: کندانسور هوا خنک
کندانسور هوایی یا هوا خنک برای خنک کردن مبردی که در داخل اواپراتور دمای زیادی جذب کرده است، مستقیما از هوا استفاده می‌کند. در این نوع کندانسور نیازی به استفاده از برج خنک کننده نخواهد بود. البته باید گفت که وجود این نوع کندانسور دلیلی بر ناکارآمدی کندانسور آب خنک نبوده و هر کدام از کندانسورها در محیط‌های جغرافیایی متفاوتی راندمان بهتری دارند. اصولا در مناطقی که مشکل کمبود آب وجود دارد و یا کیفیت آب از لحاظ سختی آب مناسب نیست، از کندانسور هوا خنک استفاده می‌شود.
روش کار کندانسور هوا خنک ساده است، گاز مبردی که گرم شده است در جریان باد قرار داده می‌شود تا گرمای خود را به هوا داده و گاز خنک کننده به مایع تبدیل شود. برای این کار اصولا از فن‌های قدرتمندی استفاده می‌شود.
کندانسور هوا خنک در دو نوع متفاوت ساخته می‌شوند. کندانسور هوایی فین و تیوب و کندانسور هوایی با کویل میکرو کانال بعنوان انواع کندانسور هوایی شناخته می‌شوند.
1- کندانسور هوایی فین و تیوب
این نوع از مبدل حرارتی با ترکیب چندین لوله و فین ساخته می‌شوند. لوله‌های مسی که گاز مبرد در آنها جریان دارند، در معرض دمنده هوا قرار داده می‌شوند تا انتقال حرارت انجام شود. برای بالا بردن راندمان از فین‌های آلومینیومی نیز در کنار لوله‌های مسی استفاده می‌شود تا در حد ممکن تماس غیر مستقیم گاز خنک کننده و هوا بیشتر شود.
2- کندانسور هوایی با کویل میکرو کانال
این نوع کندانسور با استفاده از باله‌هایی از جنس آلومینیوم و فنآوری سیم پیچ کار می‌کند. در این کندانسور تبادل حرارت بهتری را خواهیم داشت و همچنین ابعاد کندانسور کوچکتر خواهد شد. مقاومت کندانسور میکرو کانال در برابر خوردگی بیشتر از کندانسور هوایی فین و تیوب است.
همچنین راندمانی در حدود چهل درصد بیشتر برای آن محاسبه می‌شود. اما تمیز کردن کویل میکرو کانال به سختی امکان پذیر است و از آنجایی که احتمال گرفتگی در مبدل زیاد است، ممکن است راندمان کندانسور کاهش چشمگیری داشته باشد. در نتیجه در بسیاری از چیلرهای تراکمی که از کندانسور هوا خنک استفاده می‌شود، کندانسور هوایی فین و تیوب به کار برده می‌شود.
شیر انبساط چیست در قطعات چیلر تراکمی چه کاربردی بر عهده دارد؟
قطعات اصلی چیلر تراکمی، چهار قطعه کمپرسور، اواپراتور، کندانسور و شیر انبساط است. در ادامه این قطعه را معرفی خواهیم کرد.
شیر انبساط برای کنترل و مدیریت جریان گاز خنک کننده در چیلر تراکمی استفاده می‌شود. این قطعه از لوازم چیلر، در واقع فشار گاز خنک کننده را تنظیم می‌کند. گاز مبرد که در این مرحله به مایع تبدیل شده است، در زمان عبور از شیر انبساط فشار خود را از دست داده و منبسط می‌شود. کاربرد دیگر شیر انبساط ایجاد و حفظ یک دمای ثابت است. شیر انبساط می‌تواند دما و همچنین فشار گاز خنک کننده را در اواپراتور ثابت نگه دارد. شیر انبساط مناسب برای یک چیلر بر اساس نوع گاز مبرد و ظرفیت اواپراتور مشخص می‌شود.
اگر شیر انبساط به درستی عمل نکند، در کنار اینکه وظایفی که در بالا گفته شد را به درستی انجام نخواهد داد، ممکن است باعث شود تا ماده خنک کننده به صورت مایع وارد خط مکش کمپرسور شده و به کمپرسور آسیب وارد شود.
انواع شیر انبساط
شیر انبساط‌های متفاوتی در صنایع برودتی استفاده می‌شوند. شیر انبساط حرارتی، لوله مویی و شیر انبساط الکترونیکی از انواع پرکاربرد این قطعه از لوازم چیلر است.
شیر انبساط حرارتی یا ترموستاتیک
این شیر انبساط راندمان بالایی دارد و به صورت اتوماتیک عمل می‌کند. این قطعه از قطعات چیلر در فعال بودن اواپراتور نقش اصلی را دارد و فشار مبرد را برای ورود به اواپراتور تنظیم می‌کند. شیر انبساط حرارتی تقریبا کاربرد بیشتری در چیلرها دارد و در دو نوع اکولایزر داخلی و یا اکولایزر خارجی تولید می‌شود. البته اصطلاحا به شیر انبساط ترموستاتیکی که از نوع اکولایزر خارجی باشد، شیر انبساط اکولایزر دار گفته شده و به شیر انبساط ترموستاتیکی که از نوع اکولایزر داخلی باشد، شیر انبساط بدون اکولایزر یا معمولی گفته می‌شود. اکولایزر در واقع نوعی متعادل کننده است.
قطعات شیر انبساط ترموستاتیک
این قطعه از قطعات چیلر تراکمی مانند سایر قطعات اصلی چیلر تراکمی، از قطعات دیگری تشکیل شده است.
- بدنه شیر: وظیفه این قطعه علاوه بر نگهداری سایر قطعات، تامین مسیری برای جریان مبرد است.
- دیافراگم: این قطعه اصولا فلزی بوده و علاوه بر انعطاف، استحکام بالایی دارد. این قطعه برای وارد کردن فشار به سوزن استفاده می‌شود.
- سوزن: جریان مبرد توسط این قطعه تنظیم می‌شود. با بالا و پایین رفتن سوزن، دهانه مسیر عبور مبرد تغییر می‌کند.
- فنر: این قطعه در مقابل سوزن قرار گرفته و حرکت سوزن را رفت و برگشتی می‌کند.
- بالب (حباب) و لوله مویین: از ترکیب این دو قطعه برای اندازه گیری دمای مبرد در حال خروج از اواپراتور استفاده می‌شود. این قطعه بر اساس دمای گازی که از اواپراتور در حال خروج است، دستوری برای باز یا بسته بودن شیر انبساط صادر می‌کند.
سایر قطعات چیلر تراکمی
در کنار چهار قطعه اصلی، سایر قطعات چیلر نیز کمک می‌کنند تا این دستگاه وظیفه خود در تولید آب سرد را به نحو بهتری انجام دهد. در این قسمت به بعضی از قطعات چیلر تراکمی نگاهی کوتاه خواهیم کرد.
– لوازم چیلر : پوسته کر
این قطعه وطیفه دارد تا رطوبت، روغن یا هر نوع آلودگی احتمالی که به گاز خنک کننده وارد می‌شود را جمع آوری و از گاز جدا کند. در واقع پوسته کر مانند یک فیلتر برای گاز مبرد عمل می‌کند.
– لوازم چیلر : فیلتر ساکشن
این فیلتر نیز کاربردی شبیه به پوسته کر داشته و در خط مکش قرار می‌گیرد. فیلتر ساکشن آلاینده‌های احتمالی را از مدار چیلر خارج می‌کند. این قطعه قبل از کمپرسور قرار می‌گیرد تا از سلامت کمپرسور محافظت کند.
-
لوازم چیلر : اویل سپراتور
اویل سپراتور روغن را از گاز خنک کننده پس از خروج از کمپرسور جدا می‌کند. اویل سپراتور روغنی را که از مبرد جدا کرده است را دوباره به کمپرسور برگردانده و در واقع ماده لازم روانکاری برای کمپرسور است که در کاهش استهلاک کمپرسور نقش مهمی دارد.
-
لوازم چیلر : فیلتر درایر
فیلتر درایر برای حفظ و نگهداری از شیر ترموستاتیک استفاده می‌شود. این فیلتر رطوبت موجود در مبرد را به خود جذب می‌کند. سیلیکاژل و سولفات کلسیم دو ماده اصلی در فیلتر درایر است.
-
لوازم چیلر : لرزه گیر
این قطعه را نادیده نگیرید، لرزه‌گیرها در قطعات چیلر اهمیت زیادی دارند. لرزه‌گیرها کمک می‌کنند تا علاوه بر کاهش لرزش در دستگاه، آلودگی صوتی چیلر تراکمی نیز کاهش پیدا کند. همچنین فراموش نکنید که لرزش زیاد دستگاه آسیب‌هایی جدی می‌تواند به دستگاه وارد کند.
تابلو برق چیلر تراکمی
برای برقراری ارتباط در بین چهار قطعه اصلی چیلر تراکمی، از تابلو برق استفاده می‌شود. تابلو برق دستورها و فرمان‌های لازم را به کمپرسور چیلر داده و از این طریق سایر قطعات چیلر را نیز کنترل می‌کند.
اجزای تابلو برق چیلر
در یک تابلو برق چیلر اصولا این قطعات استفاده می‌شود:
- کنتاکتور
- فیوز مدار قدرت
- فیوز مدار فرمان
- انواع رله‌ها
- کلیدهای مدار فرمان و راه انداز
- کنترل فاز
- چراغهای سیگنال
در ادامه مهمترین اجزای تابلو برق را بررسی خواهیم کرد.
– لوازم چیلر: کنتاکتور
کنتاکتور در واقع نوعی کلید است که به صورت الکترومغناطیسی کار می‌کند. این قطعه اهمیت زیادی در مدارهای فرمان الکتریکی دارد.
– لوازم چیلر: تایمر
رله‌های زمان‌دار یا تایمر نیز نوعی کلید است که بر اساس مدتی که برای آن تعریف می‌شود، عمل خاصی را انجام می‌دهند یا دستور قطع و وصل را صادر می‌کنند. تایمرها به دو صورت نیوماتیکی یا الکترونیکی در تابلو برق چیلر تراکمی استفاده می‌شود.
– لوازم چیلر: بی متال
بی متال یک رله حرارتی است. از بی متال‌ها برای حفاظت از سلامت الکتروموتورهای کمپرسورها استفاده می‌شود. اگر بار اضافی به یک کمپرسور وارد شود، الکتروموتور دچار استهلاک زیاد شده و ممکن است آسیب ببیند. در نتیجه در این زمان بی متال‌ها عمل خواهند کرد. از آنجایی که این قطعات اهمیت زیادی دارند، باید حساسیت عملکرد آنها به صورت دوره‌ای بررسی شود. همچنین در زمان خرید لوازم چیلر در انتخاب بی متال مناسب و با کیفیت دقت کافی را داشته باشید.
– قطعات چیلر: فیوزها
فیوزهای متفاوتی در یک تابلو برق چیلر تراکمی استفاده می‌شود. این فیوزها از آسیب وارد شدن به قطعات گرانقیمت یک چیلر جلوگیری می‌کنند.
– قطعات چیلر: مینی پی ال سی
این قطعه در واقع نوعی رله دیجیتالی و قابل برنامه ریزی است. با استفاده از این قطعه می‌توان فرمان‌های خاصی برای قطعات چیلر به صورت آنالوگ یا دیجیتال تعریف کرد.
– قطعات چیلر: ترموستات
اگر آب در سیکل چیلر در دمای مناسبی قرار داشته باشد، کمپرسور می‌تواند خاموش شود. این دستور و دستورهایی که با دما مرتبط باشند توسط ترموستات‌ها صادر می‌شوند. در نتیجه چیلر با تغییر دمایی یک درجه خاموش یا روشن نشده و با تغییری در حدود پنج درجه فارنهایت دستگاه خاموش یا روشن می‌شود.
اگر خرید قطعات چیلر را با توجه کافی انجام ندهید، ممکن است ترموستات خوبی خریداری نکرده و در نتیجه دستگاه شما یا بیش از حد خاموش و روشن شود یا اینکه دائم کار شده و یا کاملا خاموش باقی بماند. در نتیجه در هنگام خرید قطعات چیلر از کیفیت قطعه خریداری شده اطمینان حاصل کنید.
– قطعات چیلر: آنتی فریز
آنتی فریزها شبیه به ترموستات‌ها هستند اما اصولا بازه عملکرد آنها سه یا چهار درجه است. این قطعات را در هنگام خرید لوازم چیلر با دقت خریداری کنید. در صورتی که آب سیکل چیلر در اواپراتور بیش از حد تنظیم شده سرد شود، امکان دارد تا آب یخ زده و علاوه بر از کار افتادن چیلر، ممکن است اواپراتور آسیب‌های جدی ببیند. در نتیجه آنتی فریز در این مواقع عمل کرده و از یخ زدگی جلوگیری می‌کند.
– قطعات چیلر: فلوسوئیچ
بر روی خروجی آب از اواپراتور یک کلید ایمنی نصب می‌شود که به آن فلوسوئیچ می‌گویند. اگر جریان آب داخل لوله‌ها به هر دلیلی متوقف شده و آب راکد شود، این کلید عمل کرده و چیلر را خاموش خواهد کرد.
– قطعات چیلر: کنترل فاز
به دلایل متعددی ممکن است نوساناتی در برق ورودی به چیلر به وجود آمده و این نوسانات می‌تواند آسیب‌های جدی به چیلر و مخصوصا کمپرسور وارد کند. در زمانی که اختلاف پتانسیل برق سه فاز از حالت تعادل خارج شود. این قطعه برق را قطع کرده و کمپرسور متوقف خواهد شد. یادتان باشد که این قطعه اهمیت زیادی دارد و در هنگام خرید قطعات چیلر به کیفیت آن دقت کنید.
قطعات چیلر: نگهداری از چیلر تراکمی
همانطور که مشاهده کردید، چیلرهای تراکمی از قطعات زیادی تشکیل شده‌اند، در هنگام خرید لوازم چیلر متوجه می‌شوید که هزینه‌های خرید قطعات چیلر بسیار بیشتر از هزینه‌های نگهداری صحیح از آنها است. در نتیجه در ادامه به صورت خلاصه به نگهداری از چیلرهای تراکمی می‌پردازیم.
1- گزارشات روزانه چیلر را ثبت کنید
دمای هر قسمت، فشار در قطعات چیلر، دبی آب کندانسور و اواپراتور از نکات مهمی است که باید به صورت دوره‌ای ثبت شود. البته بهتر است تا این گزارشات روزانه به ثبت برسند، اما اگر امکان ثبت روزانه وجود نداشت، حتما به صورت دوره‌ای این کار را انجام دهید. اگر چیلر تراکمی شما با مشکلی مواجه شود، این گزارشات به تکنسین متخصص چیلر کمک خواهد کرد تا عیب احتمالی قطعات را بهتر تشخیص دهد. این موضوع شما را از خرید لوازم چیلر که ممکن است اکنون نیاز نداشته باشید نیز رها خواهد کرد.
2- تمیز کردن لوله‌های چیلر تراکمی
رسوباتی که در داخل لوله‌ها ایجاد می‌شوند، سرعت انتقال مایعات را کاهش خواهند داد. کاهش سرعت انتقال ممکن است تا جایی ادامه پیدا کند که یک لوله به صورت کامل گرفته شود. این اتفاق می‌تواند هزینه‌های زیادی در هنگام خرید لوازم چیلر به شما تحمیل کند. حتی ممکن است که در لیست خرید قطعات چیلر شما یک کمپرسور نیز قرار بگیرد که این به معنای یک هزینه گزاف خواهد بود.
در نتیجه همیشه سختی آبی که در لوله‌ها در حال جریان هستند را تحت کنترل داشته باشید و در دوره‌های مشخصی به تمیز کردن لوله‌ها اقدام کنید.
3- نظارت بر عملکرد برج خنک کننده
کندانسورهای آبی با استفاده از آبی که در برج خنک کننده دمای خود را از دست داده‌اند کار می‌کنند. پس اگر برج خنک کننده به درستی عمل نکند، به کندانسور آبی چیلر تراکمی آسیب وارد خواهد کرد. این آسیب ممکن است از دمای نامناسب آب و یا از طریق رسوبات آبی باشد که برج خنک کننده منتقل می‌کند.
پس حتما به صورت دوره‌ای برج خنک کننده و آبی که در آن گردش دارد را کنترل کنید و در صورت نیاز در هنگام خرید لوازم چیلر، لوازم مورد نیاز برج خنک کننده را نیز خریداری و تعویض کنید.
4- سرعت جریان آب در چیلر را کنترل کنید
همانطور که سرعت کم آب در چیلر باعث می‌شود تا راندمان دستگاه پایین آمده و حتی به قطعات آسیب وارد شده و مجبور به خرید لوازم چیلر شوید، سرعت زیاد آب نیز برای چیلر می‌تواند خطرناک باشد. همیشه سعی کنید که جریان آب در چیلر را در حدود سه تا دوازده فوت در هر ثانیه حفظ کنید.
5- گاز خنک کننده را بررسی کنید
تمامی قطعات اصلی چیلر بر روی گاز خنک کننده اثراتی را وارد می‌کنند. این موضوع می‌تواند بر حجم، کیفیت و خلوص گاز خنک کننده چیلر تراکمی اثرات نامطلوبی داشته باشد، در نتیجه همیشه حجم گاز مبرد را بررسی کنید تا در اثر نشتی یا بخارات، کمتر از حد ممکن نباشد. همچنین به تشخیص کارشناسان، در صورت لزوم، گاز مبرد خود را کاملا تعویض کنید. گاز مبرد یکی از پرمصرف‌ترین لوازم در زمان خرید لوازم چیلر تراکمی است.
یادتان باشد که کمبود گاز مبرد در چیلر، علاوه بر در اینکه راندمان دستگاه را به شدت کاهش خواهد داد، می‌تواند برای کمپرسور چیلر تراکمی نیز مشکلاتی ایجاد کند. همانطور که مشاهده می‌کنید، هزینه‌های نگهداری کمک می‌کنند تا در خرید لوازم چیلر که قیمت زیادی دارند، صرفه جویی بسیاری ایجاد شود.
6- روغن کمپرسور را کنترل کنید
روغن کمپرسور نقش خنک کاری و روان کاری برای کمپرسور دارد. اگر برای خرید لوازم چیلر اقدام کرده باشید، مواجه با این موضوع شده‌اید که قیمت کمپرسورها بسیار زیاد است. در نتیجه حتما به نگهداری از کمپرسور توجه زیادی داشته باشید. روغن‌کاری دوره‌ای کمپرسور اهمیت زیادی دارد. همچنین روغن کمپرسور را بررسی کنید تا کیفیت خود را از دست نداده باشد.
- بررسی عملکرد قطعات تابلو برق و سایر سنسورها
همانطور که گفته شد، بسیاری از دستورها و مدیریت چیلر توسط قطعات تابلو برق انجام می‌شود. در نتیجه حتما قطعات تابلو برق و سایر سنسورهایی که بر روی چیلر نصب شده‌اند را کنترل کنید تا به درستی وظیفه خود را انجام دهند. اگر قطعه‌ای مشکلی داشت در لیست خرید لوازم چیلر خود آن را ثبت کرده و در اولین فرصت جایگزین کنید.
جمع بندی قطعات چیلر
قطعات زیادی در چیلر استفاده شده است که هرکدام اهمیت خاصی دارند. در کنار چهار قطعه اصلی در هنگام خرید لوازم چیلر باید به آنها توجه خاصی کرد. قطعات دیگری نیز وجود دارند که ممکن است لازم باشد در لیست خرید لوازم چیلر ما قرار بگیرند. دقت در خرید لوازم چیلر با کیفیت ما را از هزینه‌های گزاف آتی نجات خواهد داد.
در این مطلب همچنین بررسی کردیم که با نگهداری اصولی از یک چیلر تراکمی چگونه می‌توانیم در هزینه‌های خرید لوازم چیلر خود صرفه جویی کرده و در واقع طول عمر قطعات را افزایش بدهیم. همچنین فراموش نکنید که تعمیرات جزئی و تعویض برخی قطعات چیلر می‌تواند از آسیب رسیدن به قطعات اصلی جلوگیری کند.
